Historia Skórcza i parafii

Skórcz jest jednym z mniejszych miasteczek położonych na Kociewiu. W źródłach historycznych wzmiankuje się o nim już w starożytności. Pliniusz Młodszy w I w. po Chrystusie pisze o osadzie „Seurgon”. Natomiast grecki geograf Klaudiusz Ptolemeusz w II w. po Chrystusie w swym dziele „Zarys geografii” podaje nazwę „Seurgum”. W starożytności również przez Skórcz prowadziła jedna z odgałęzień słynnego „Szlaku Bursztynowego” z południa Europy do Bałtyku.

W okresie formułowania się państwowości polskiej, na stałe do Polski włączył Skórcz wraz z Kociewiem książę Bolesław Krzywousty. W 1308-1309 roku Skórcz dostał się pod panowanie krzyżackie, którzy nadali mu prawa chełmińskie. Do Polski ponownie powrócił na mocy II Pokoju Toruńskiego z 1466 roku. Od tego czasu Skórcz stał się wsią królewską, która w swych dokumentach wymienia m.in. król Władysław IV i Jan Sobieski. W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski wieś dostała się pod rozbiór Pruski. Do Polski powróciła po 148 latach – 27 stycznia 1920 – z chwilą wkroczenia wojsk polskich. 15 maja 1934 roku Skórcz zyskał pełne prawa miejskie. W okresie II wojny światowej Skórcz pozostał pod okupacją hitlerowską od 3 września 1939 roku do 4 marca 1945 roku, kiedy to został wyzwolony przez wojska radzieckie. W obecnych czasach Skórcz spełnia ważną rolę jako ośrodek usługowo-handlowy dla okolicznych wsi oraz jako punkt etapowy w szlakach turystycznych na Kociewiu.

Początki chrześcijaństwa na Kociewiu trzeba wiązać z osobą św. Wojciecha. Jedna z hipotez co do szlaku misyjnego tego świętego podaje, że miał on przechodzić m.in. przez Świecie – Osiek – Skórcz – Starogard Gdański i dalej do Gdańska. Hipotezę tę potwierdzają również miejscowe podania i legendy.

W XII w. najprawdopodobniej na terenie Skórcza istniał drewniany kościół, ale jego lokalizacja nie jest do dziś ustalona. O samej parafii pierwsze źródła wspominają w 1339 roku w przywileju lokacyjnym nadanym przez komtura na Pokrzywnie Konrada (Gustawa) von Dartav na rzecz Dietricha z Dalwina. Poza tym parafia skórzecka występuje w wykazie świętopietrza z roku 1398. Od samego początku swego istnienia parafia rozwijała się, zwiększając swój zasięg terytorialny. Potwierdzają to dokumenty wizytacyjne z lat: 1598, 1638, 1649, 1687, 1701, 1711, 1724, 1745, 1766, 1781, 1848. Parafia od końca XVI w. do połowy XIX w. obejmowała swoim zasięgiem wsie: Osiek, Wielbrandowo, Grabowo, Kozie, Skórzenno, Kasparus, Skrzynie, Piecek (choć nie wiadomo, gdzie dokładnie była ona położona), Karszanek, Błędno, Radogoszcz, Suchobrzeźnica, Trzebiechowo, Szlaga, Łuby, Dębia Góra,Wycinki, Wymysłowo, Zajączek, Głuche, Czerwone Zdroje, Wierzbiny, Cisyny, Pieczyska, Boraszewo, Mieliczki, Kałębnica. Po utworzeniu parafii w Osieku w 1867 i w Grabowie w 1916 roku, parafia Skórcz obejmuje wsie Zajączek, Głuche, Mieliczki i Wielbrandowo.

Głównym budynkiem parafii jest kościół. Został on ufundowany przez krzyżaków w XIV wieku. Najprawdopodobniej jego budowę rozpoczęto w latach 1309-1327. W 1581 roku na 15 lat przejęli go luteranie, ale za sprawą bp. Hieronima Rozrażewskiego, został zwrócony katolikom. W XVII w. kościół został rozbudowany i odrestaurowany: dobudowano przedsionek (portyk) od strony południowej, odnowiono dach i wieżę. W 1883 roku wykonano na nowo górną część wieży z kopułą i dokonano remontu stropu. W latach 1927-38 nastąpiła gruntowa przebudowa kościoła: odnowiony został transept wraz z kruchtami i zakrystią, ukończono budowę chóru i sklepienia nad prezbiterium oraz odmalowano kościół.

W marcu 1945 została zniszczona wieża kościelna, którą odbudowano w latach 1957-1959. W 1974 roku przeprowadzono malowanie kościoła i zainstalowano nowe organy. W 1988 roku zostało częściowo przebudowane prezbiterium, a w 1996 roku odnowiono dach. W 1999 roku przeprowadzono gruntową renowacje wnętrza świątyni: wymalowano ściany, odnowiono ołtarze, odrestaurowano zabytkowe żyrandole, gruntownemu remontowi poddana została zakrystia, przywrócono po wielu latach Kaplicę Matki Bożej w północnej nawie kościoła. W latach 2000-2003 wykonano iluminację bryły kościoła, drogę procesyjną wraz ze schodami z kostki granitowej, ustawiono nowy ołtarz wraz z amboną z dolomitu na podwyższeniu z granitu. Poddano zabiegom konserwacyjnym musy starej części kościoła. Dzięki ofiarności parafian wstawiono nowe witraże. Fundatorem jednego z nich był ks. Kardynał Johannes Degenhardt z niemieckiej diecezji Paderborn. Przy parafii działają różne organizacje o charakterze religijno-charytatywnym, m.in. Bractwo Żywego Różańca, Ruch Światło-Życie, Domowy Kościół, Ruch Wiara i Światło, Chór Parafialny Cantores Omnium Sanctorum, Schola Dziecięca Boże Promyki, Grupa Trzeźwościowa Adventus, Koło Misyjne, Caritas, Duchowa Adopcja Dziecka Poczętego.

Kościół sam w sobie będąc pięknym zabytkiem sztuki gotyckiej, również w swym wnętrzu posiada wiele cennych relikwii i przedmiotów. Barokowy, bogato złocony ołtarz główny pochodzi z XVII wieku. Znajdują się w nim figury św. apostołów: Piotra, Pawła, Andrzeja, Jana. W środku ołtarza znajduję się płaskorzeźba przedstawiająca scenę sądu ostatecznego. Płaskorzeźbę można przysłaniać obrazem olejnym z tym samym motywem lub obrazem Jezusa Ukrzyżowanego. Boczne ołtarze pochodzą z drugiej połowy XVIII w. W jednym z nich umieszczony jest wizerunek św. Stanisława, a w drugim Matko Boskiej Niepokalanie Poczętej. W kościele znajdują się także obrazy Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej Częstochowskiej i figury: Serca Jezusowego, Serca Maryi, św. Wincentego a Paulo, św. Franciszka z Asyżu, Chrystusa w grocie, Chrystusa Zmartwychwstałego, Jezusa Frasobliwego, Matki Boskiej Fatimskiej oraz płaskorzeźby wykonane z piaskowca: św. Antoniego i 14 stacji drogi krzyżowej.